Fauna en flora

Het landschap van de Duinengordel bevat een ware schat aan fauna en flora. De biodiversiteit tiert er welig. Het gebied herbergt dan ook enkele uitzonderlijke soorten: de nachtzwaluw, de bosbeekjuffer, de vinpootsalamander, de boskrekel, de grauwe klauwier, de mierenleeuw, het icarusblauwtje en de rode bosmier.

Ook roofvogels als de buizerd, de havik of de wespendief vinden er hun thuis. Rond de vennen wordt de gladde slang gesignaleerd. Enkele deelgebieden zijn beschermd als habitatrichtlijngebied of vogelrichtlijngebied.

Landduinenlandschap

Duinengordel, dat is 3.000 ha puur goud! Een overweldigend decor van ongerepte bossen, kleurrijke heide, mooie vennen, akkers, graslanden én... gouden landduinen, waaronder Oudsberg, de hoogste landduin van Vlaanderen.

Maar waar komen die landduinen nu vandaan? We keren terug naar de laatste ijstijd: het Noordzeebekken staat droog. Een constante noordenwind blaast een dikke laag zand vanaf de kust over de Kempen. Op het einde van de ijstijd draait de wind naar het westen. Die kneedt het zand tot golven en blaast ze op tot landduinen.

Waar de wind het zand wegblaast, worden komvormige laagten - vennen - gevormd die zich vulden met regenwater.

Heidevegetatie

Na de ijstijd stegen de temperaturen en nam de bosgroei toe. Ook de mens dook terug op in het landschap om te jagen, akkers te verbouwen en vee te houden. Hiervoor moesten de nieuwe bossen beetje bij beetje verdwijnen met als gevolg dat de bodemrijkdom afnam. Maar de uitgeputte grond was een ideale ontwikkelingsbodem voor heidevegetaties die goed gedijen op weinig vruchtbare zandbodem.

Eikenstoven

Omdat hout vaak een schaars goedje was, werd er door de jaren heen intensief bos en heide gekapt. Dat kan je vandaag nog zien aan de talrijke eikenhoutstoven in het gebied. Die vormden zich door het afhakken van de eikenstammen en het weer uitlopen van nieuwe scheuten.

Stuthout voor mijnen

Met de industriële revolutie in het vooruitzicht, koos de overheid van het jonge België ervoor om de woeste heidegrond te bebossen met dennen. Die werden gebruikt om de Waalse, en later de Limburgse, mijnen te voorzien van stuthout. Je kan de duinen vandaag dus nog altijd zien, zoals op en rond de Oudsberg, maar veel vaker zijn ze onzichtbaar geworden door bos en begroeiing.

Natura 2000

Duinengordel maakt deel uit van het Europese 'Natura 2000'-netwerk. Dit initiatief verzekert de toekomst van Europa’s meest kwetsbare dier- en plantensoorten en hun leefgebieden (habitats).

Alle lidstaten van de Europese Unie nemen in de 'Natura 2000'-gebieden maatregelen om de Europese soorten en hun leefgebieden ook in de toekomst kansen te geven. Dat doen ze samen met de gebruikers van deze gebieden. Surf naar de website van Natura 2000 voor meer info.